ساخت و نواخت عود به صورت جهانی شناخته شد

هنر ساخت و نواخت عود به‌عنوان یکی از میراث‌های ناملموس کشورمان، در هفدهمین نشست کمیته بین‌الدولی پاسداری از میراث‌های ناملموس یونسکو، به ثبت جهانی رسید. این عنصر میراثی، با شماره ۱۸ در فهرست ثبت جهانی قرار گرفت، به همراه سوریه که این هنر را به اشتراک می‌گذارد.

ساز عود که قدمتی دیرینه در ایران و خاورمیانه دارد

یک ساز زهی زخمه‌ای است و در موسیقی کلاسیک ایرانی و تک‌نوازی بسیار مورد استفاده قرار می‌گیرد. نوازنده با دست یکی به انگشت‌گذاری روی وترها و با دست دیگر با مضراب به ساز نواختن می‌پردازد. این ساز دارای ده زه است که به صورت جفت بسته می‌شوند.

ساز عود با حضورش در نقش‌برجسته‌ها، دیوان شاعران و نگاره‌ها، همیشه نماد همبستگی و وفاق میان اقوام و ملیت‌های مختلف بوده است. صدای این ساز به شکل گلابی‌شکل و با کاسه‌ای نسبتاً بزرگ تولید می‌شود، و دسته آن معمولاً کوتاه است.

توانایی‌های ساز عود شامل حجم قابل‌توجه صدا، به‌خصوص در محدوده صدای بم، اجرای نت‌های همزمان، استفاده از امکانات متنوع رنگ‌آمیزی صوتی و اجرای تکنیک‌های متنوع می‌باشد. علاوه بر این، در ایران، این ساز توانایی اجرای ردیف‌های موسیقی دستگاهی را نیز داراست.

ساز عود به‌ویژه در مناطق جنوب ایران

در طیف گسترده‌ای از رویدادها و آیین‌ها مورد استفاده قرار می‌گیرد. این رویدادها شامل عروسی‌ها، رویدادهای فرهنگی، جشن‌ها، جشنواره‌ها، گردهمایی‌های خانوادگی و غیره می‌باشند. در استان‌های خوزستان، بوشهر و هرمزگان، ساز عود به‌عنوان یکی از عناصر هویتی محسوب می‌شود و نقش مهمی در ایجاد همدلی بین بختیاری‌ها و عرب‌های ایرانی ایفا می‌کند.

این ساز توسط افراد با هر پیشینه و طبقه اجتماعی، بدون توجه به سن، جنسیت، اعتقاد مذهبی یا منشأ قومی، مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ساز عود به عنوان یک عنصر فرهنگی است که توسط تمام اجتماعات قابل دسترسی و بهره‌برداری است.

• پرورش کرم ابریشم و تولید سنتی ابریشم برای بافندگی (مشترک با افغانستان، آذربایجان، ترکیه، تاجیکستان، ترکمنستان و ازبکستان)
• هنر سوزن‌دوزی ترکمن (ترکمن‌دوزی) (مشترک با ترکمنستان)
• هنر ساختن و نواختن عود (مشترک با سوریه)
• یلدا/چله (مشترک با افغانستان)
• هنر ساختن و نواختن رباب (مشترک با تاجیکستان و ازبکستان)
• مراسم مهرگان (مشترک با تاجیکستان)

در این نشست، فایل‌های ارائه شده شامل ۲۴ گزارش درباره یک عنصر درج شده در فهرست حفاظت فوری، ۴۲ گزارش درباره اجرای کنوانسیون ۲۰۰۳ و وضعیت فعلی عناصر ثبت شده در فهرست معرف توسط کشورهای عضو در اروپا، چهار نامزدی در فهرست حفاظت فوری، ۴۶ نامزدی برای فهرست معرف، پنج پیشنهاد برای ثبت اقدامات حفاظتی خوب و یک درخواست برای کمک بین‌المللی می‌باشد.